Haritalarda yer şekilerini belirgin bir şekilde gösterebilmek için çeşitli çizim yöntemleri geliştirilmiştir.
1- TARAMA YÖNTEMİ
Taramalar eğim doğrultusunda yapılır.
Eğimin fazla olduğu yerlerde çizgiler; kısa,kalın ve sıktır.
Eğimin az olduğu yerlerde çizgiler; uzun, ince ve seyrektir.
2- KABARTMA YÖNTEMİ
Yerşekillerinin belirli bir ölçeğe göre yapılan maketleridir. Yerşekillerini en iyi gösteren yöntemdir.
3- RENKLENDİRME YÖNTEMİ
Renklendirme yönteminde denizler ve karalar ayrı renklerle gösterilir.
Yükselti Basmakları (m) |
Kullanılan Renkler |
2000 ve üzeri |
Koyu Kahverengi |
1500 - 2000 |
Açık Kahverengi |
1000 - 1500 |
Turuncu |
500 - 1000 |
Sarı |
200 - 500 |
Açık yeşil |
0 - 200 |
Yeşil |
-200 * 0 |
Açık Mavi |
-200 - 500 |
Mavi |
-500 - 1000 |
Koyu Mavi |
YUKARI: Renkler doğrudan yeryüzü şekillerini göstermez. Yükselti basamaklarını gösterir.
4- GÖLGELENDİRME YÖNTEMİ
Çizimi yapılacak bölgeye 45 derecelik ışık geliyormuş gibi düşünülür. Buna göre, ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkle gösterilir. Bu yöntemde yükselti basamakları bulunmadığından yükselti tespit etmek ve profil çıkarmak mümkün değildir.
5- İZOHİPS( EŞYÜKSELTİ EĞRİSİ) YÖNTEMİ
Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseltiye sahip noktaların birleştirilmesi sonucu oluşturulan içi içe kapalı eğrilerdir.
Eşyükselti eğrilerinin özellikleri;
* Bir çizgi üzerindeki bütün noktalar eşit yüksekliktedir.
* Kıyı çizgisi 0 metredir.
* Çizgiler arasındaki sabit yükselti aralığına eküidistans denir. Eküidistans haritanın ölçeğine göre değişir.
* En içteki eğri en yüksek yeri, en dıştaki eğride en alçak yeri gösterir.
* Birbirinin etrafını çevrelemeyen komşu iki eğri eşit yükseltidedir.
* İzohipsler dağ doruklarında nokta halini alır.
* İzohipsler üzerinden geçen kesik çizgiler mevsimlik akarsuları, düz çizgiler ise devamlı akarsuları gösterir.
* İzohipslerin sıklaştığı yerlerde eğim artar, seyrekleştiği yerlerde ise eğim azalır.
* Eğimin fazla olduğu yerlerde;
- Akarsuyun akış hızı fazladır.
- Akarsuyun aşındırma gücü fazladır.
- Akarsuyun enerji potansiyeli fazladır.
- Zirveye çıkış daha zordur.
* İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı dar, seyrek geçtiği kıyılarda ise geniştir. Kıta Sahanlığı; kıyı çizgisinden itibaren denizin 200m derinliğe ulaştığı yere kadar olan bölümdür.
BAZI YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN İZOHİPSLERLE GÖSTERİLİŞİ
VADİ: İzohipsler yükseltisi az olan eğriden, yükseltisi fazla olan eğriye doğru "/I" şekli oluşturur."/I" nin ucu akarsuların kaynak tarafını açık tarafı ise akarsuların ağız kısmını gösterir.
SIRT: İzohips, yükseltisi fazla olan eğriden, yükseltisi az olan eğriye doğru "V" şekli oluşturur.
BOYUN: İki tepenin arasındaki ve iki vadinin üst kısmındaki hafif düzlük yerlerdir.
KAPALI ÇUKUR: Arazide çevrelerine göre çukur özelliğine sahip yerlerdir. Çukurlaşmanın başladığı yerden çukurlaşma yönüne doğru ok işareti konarak gösterilir.
DELTA: Delta akarsuların alüvyonlarını denize yakın yerde biriktirmesiyle oluşan yerlerdir.
|